Νίκος Καρούζος
1926 - 1990
<< Ο θάνατος δεν είναι παράλογος , όταν η αγάπη προς τη ζωή είναι τόσο μεγάλη ,
τόσο δυνατή ; και η ομορφιά της ζωής τόσο άπλετη , δεν είναι τρομερό να
υπάρχει θάνατος ; Δεν είναι παράλογο της φύσης , τουλάχιστον από τη μεριά
της ανθρώπινης σκέψης ;>>
Ήταν ένα απόγευμα πέρσι το καλοκαίρι,όταν ο Νίκος Καρούζος παραχώρησε
στο << ΕΝΑ >> μια συνέντευξη , μια << απρόβλεπτη κατάθεση >> όπως
είχαμε πει .
Εκείνος καρτερικά , με τη γνωστή των ματιών του γλυκύτητα , έπινε με λεβε-
ντιά το ουίσκι του - ας τον θυμόμαστε πάντα έτσι - κι έλεγε : << Οι σημε-
ρινοί άνθρωποι είναι μεταφυσικά άστεγοι , γιατί έχει καταρεύσει το φαι-
νόμενο της θρησκείας >>.
Τώρα , που ο σημαντικός αυτός ποιητής , ο υπερήφανος άνθρωπος έφυγε
πριν λίγες μέρες από κοντά μας , στα 64 μόλις χρόνια του , είναι τόσο
απαραίτητο - μα και τόσο λίγο απέναντι στο μέγεθος του έργου του - να
θυμηθούμε ορισμένα λόγια του .
Να νιώσουμε , ακόμη κι από κάθε φράση του , ότι ήταν ένας γνώστης της ζωής .
Αναδημοσιεύουμε ένα απόσπασμα εκείνης της συνέντευξης που συνδυάστηκε
με την έκδοση ενός από τα τελευταία βιβλία του ,τη<< Λογική σχήματος >>.
- Ποιες στιγμές , λοιπόν , ποιητή Νίκο Καρούζο ,
θυμάστε να σας χαμογέλασε αυτή η χώρα ;
Κοίταξε να δεις . Η Ελλάδα με την έννοια του
κράτους δεν έχει χαμογελάσει σε κανένα καλλιτέχνη .
Κι αν χαμογελάσει σε μερικούς , φοβάμαι μήπως
δεν είναι και οι καλύτεροι .
Είναι , όμως , ωραίος τόπος , εννοώ τον ήλιο καιτη διαύγεια , είναι ωραίος επειδή σε δυσκολεύει .
Κι αυτό σε κάνει καλύτερο στη δουλειά σου .
- Μπορείτε να μου πείτε , εσείς ως ποιητής , πως
χειρίζεστε την πραγματικότητα ;
- Είναι πολύ δύσκολη η απάντηση .
Μπορώ να πω , κοιτάξτε τα ποιηματά μου
και δείτε πως χειρίζομαι την πραγματικότητα .
Γενικά , πάλι θα έλεγα , ότι τη χειρίζομαι με
αμφισημία.
Είναι μια λέξη φιλολόγων ,σημερινή . Που
σημαίνει ότι λες κάτι που μπορεί να είναι αυτό ,
αλλά και κάτι άλλο .
- Αυτό σημαίνει ότι δίνετε πολλά περιθώρια
στους κανόνες της ζωής μας .
- Βεβαια , εγώ αφήνω πολλά περιθώρια στην
πραγματικότητα ! Είναι τόσο ανυπόταχτος ο
δυναμισμός της πραγματικότητας που δεν μπο-
ρούμε να την περιφράξουμε .
Γι' αυτό και είμαι άνθρωπος εναντίον κάθε
δογματισμού .
Γιατί ο δογματισμός είναι πάντα μια περίφραξη
σ' οποιονδήποτε χώρο . Και η ζωή δεν σηκώνει
περιφράξεις .
Κανόνες ναι , περιφράξεις όχι .Κι αυτό είναι το
ωραίο . Αυτό το λένε αστάθμητο .
- Εσείς πως καταφέρατε να μείνετε χωρίς δογματισμούς ;
- ΄Εμεινα εκτός κομμάτων και κοσμοθεωριών .
Παρ' όλα αυτά ... ψηφίζω .
Αυτό δεν σημαίνει ότι αποδεχομαι και απολύτως κάτι .
Είναι μια στιγμή του εφικτού σαν άνθρωπος που
υπάγομαι σε μια κοινωνία . Ψηφίζω ένα κόμμα ,
μια πολιτική , αλλά δεν ανήκω πουθενά .
- Κατορθώσατε δηλαδή να περιορίσετε στο ελάχιστο
τις υποχρεώσεις σας , σ' αυτή την κοινωνία...
- ΄Ετσι είναι ! ( γελάει ). Γιατί η ψήφος είναι ένα
χαρτάκι κάθε τέσσερα χρόνια . Από κει και πέρα ,
η μεγάλη υποχρέωση στον κόσμο είναι το ηθικό
ανάστημα .
Σ' ένα από τα παλαιότερα ποιήματά μου λέω ότι
<< το να έχεις μια σοσιαλιστική ιδεολογία είναι εύκολο .
Το ν' αποκτήσεις μια σοσιαλιστική ψυχολογία , αυτό
είναι το δύσκολο >> .
Κι αυτό είναι σε συνάρτηση με το ηθικό ανάστημα .
Κάτι που το έχω ως όραμα , σε παγκόσμια κλίμακα
ποιος ξέρει μετά πόσους αιώνες και πόση παιδεία
των ανθρώπινων κοινωνιών .
΄Οταν θ' αναπτυχθεί η ηθική ανωτερότητα μέσα
σ' αυτή , θα είναι και η αταξική κοινωνία και όλα .
Εγώ , βλέπεις , δεν πιστεύω πολύ στις αντικειμενικές
νομοτέλειες . Πιστεύω στην ηθική πραγματικότητα
που είναι ανώτερη από κάθε νομοτέλεια .
Α.Γ.
